Eğitim ve Okul Yönetimi -9-
İLETİŞİM
İnsanların sahip oldukları duygu ve düşünceleri birbirlerine aktarmak, iletmek istemelerine iletişim denir. Yöneticilerin iç içe oldukları bu sürede yüz yüze kaldıkları insan ilişkileri, çatışma, halka ilişkiler, güdüleme, tören, toplantı, karşılama, uğurlama da iletişimin bir parçasıdır. Örgüt içerisinde çıkabilecek problemler iletişimle çözülebilir. Örgütün başarısı büyük ölçüde dikey ve yatay iletişim kanallarının sağlıklı işlemesine bağlıdır. Planlama, karar verme, örgütleme, denetim gibi süreçlerin başarılı olması iletişime bağlıdır.
• İletişimin Unsurları
Aristo’ya göre iletişimin üç temel öğesi vardır. Konuşmacı, konuşmacının sözleridir ve dinleyicidir. Genel olarak kabul edilen iletişim unsurları; amaç, gönderici, mesaj, kanal, alıcı ve etkidir. Kanal mesajın iletildiği yoldur. Dikey, yatay, çapraz, dışa dönük olarak dörde ayrılır.
• İletişim Biçimleri
Aşağı doğru iletişim, yukarı iletişim, tek yönlü iletişim (kör iletişim), iki yönlü iletişim (etkili iletişim) diye sınıflandırılır.
• İletişimin Boyutları
İletişimin formal ve informal diye iki boyutu vardır. Formal boyut iletişimin biçimsel yönüdür. İnformal boyut ise kurum üyelerinin ilişkilerine dayanır.
• Etkili Bir İletişim Nasıl Kurulur?
Mesajların güdüleyici olması gerekir. İnsanların birbirine bağlantılı olması gerekir. Uygun ortam ve zamanı beklemek gerekir.
ÖRGÜTLEME
Ortak bir çabayla bir amaca doğru gerekli yapının oluşturulmasına örgütleme denir. Örgütleme düzensizlikten bir düzen yapma sürecidir. Toprak, insan ve para gibi bir örgüt de üretim etkenidir. Örgütle uygarlık eş anlamlıdır. Örgüt olmadan uygarlık olamaz (Aydın, 1985).
• Örgütlenme Sürecinin Evreleri
Üç başlık altında toplanır.
1. Yapılacak işlerin belirlenmesi ve sınıflandırılması.
2. İşleri yapacak kişilerin belirlenip görevlendirilmesi.
3. İşlerin yapılması için gerekli yer, araç ve yöntemin belirlenmesi.
• Etkili Bir Örgütlenme İçin Uyulması Gereken İlkeler
Etkili bir örgütlenme için örgüt üyeleri arasında amacın ne olduğu konusu ortak bir şekilde algılanmalıdır. İşin ne olduğu ortaya konmalı üyeler arasında komuta birliği oluşturulmalı örgüt üyeleri arasında görev dağılımı iş bölümü uzmanlıklara göre yapılmalı örgütleme yerine göre esnek yerine göre bürokratik bir şekilde yapılanmalıdır.
• Örgüt Modeli
Genel olarak bürokratik ve esnek olmak üzere iki farklı örgütlenme modelinden bahsedilir. Örgüt modelinin oluşmasında kurumun özelliğine dikkat edilir (Aydın, 1993)
• Örgütlenme Biçimleri
Dikey örgütlenme emir komuta zincirin izlenmesine dayalıdır, yatay örgütlenme ekip çalışmasıyla yetkiler paylaşılarak öğrenilir, dikey ve kurmay örgütlenmede örgüt yapısında yürütme ve danışma organlarına yer verilir, komite tipi örgütlenme karar verimi ve yürütme yetkilerinin bir gruba verildiği örgüttür.
Mehmer Birekul, 2016
