Eğitim ve Okul Yönetimi -8-
IV. BÖLÜM
YÖNETİM SÜREÇLERİ
Yönetim süreci belirlenen amaçlara başkaları aracılıyla ulaşma veya başkalarına iş gördürme etkinlilerinin toplamıdır (Efil, 1995).
Henry Fayol’a göre yönetim süreçleri şunlardır: Planlama, örgütleme, emir verme, eş güdümleme, kontrol etme.
Luther Gullick’e göre eğitim süreçleri planlama, örgütleme, personel alma, yöneltme, koordinasyon, bilgi verme, bütçelemedir.
SORUN ÇÖZME
Duruma göre var olan veya çıkabilecek sorunlara en hızlı ve etkili çözümü bulmaktır. Bu bir alışkanlıktır.
• Sorun Çözme Süreci
Sorun çözmede üç durum vardır: Şimdiki durum, ulaşılacak durum, görülen durum. Üçüncü durum ulaşılacak durumla şimdiki urum arasındaki gereken değişmeyi gösterir (Başaran, 1982). Sorunun kabullenilmesi ve çözülmesi için teşebbüse karar vermek, sorunun tanımı, alternatif çözüm yollarının araştırılması ve geliştirilmesi, alternatif çözümler arasında seçim yapma, seçilen çözümün uygulanması, değerlendirme uygulanarak sorunlar otomatik olarak bir alışkanlık içersinde çözülür.
KARAR VERME
Karar verme bir sorunun çözümüne ilişki olası yolardan en uygununun seçilmesidir. Zahmetli ve stresli bir süreçtir. Sorunları yok etme, neyin, nasıl, ne zaman yapabileceğini ortaya koymak karar verme ile mümkündür (Eren, 1998).
• Karar Verme Düzeyleri
Kararların niteliğidir kurumun hiyerarşi yapısına göre değişir. Üst düzeyde ilke kararları, orta düzeyde taktik kararlar, alt kademelerde teknik ve rutin kararlar verilir.
• Karar Verilirken Uyulması Gereken İlkeler
1. Teknik bir iştir. Bilgi toplama, bilgileri yararlı hale getirmek gerekir.
2. Karar verirken amaçlara en az harcama ve fedakarlıkla ulaşmak gerekir.
3. Karar veren yönetici maddi ve insan kaynakları yetkisine sahip olmalıdır.
4. Karar vermede geleceği tahmin etme ve bilimsel araştırma önemlidir.
5. Örgütsel yapı doğru kararda ve etkili eylemde olmalı.
6. Zamanlama son derece önemlidir.
7. Varılmak istenen amaç belirlenmelidir.
8. En kötü karar verilen karardan dönmektir.
9. Kararlar sorun çıkarma da değil çözüme yönelik olmalıdır.
10. Yeri geldiği vakit acele etmeden kararı ertelemek veya deneme mahiyetinde de karar verilmelidir.
11. Büyük kararları bölerek küçük kararlar şeklinde vermek daha uygundur.
12. Kararlara katılım, etkilenenlerin kararda söz sahibi olmasını da sağlamalı.
13. Konuyla ilgili bilgisi olmayanların kararın dışında tutmak (Yılmaz, 1999).
14. Yöneticinin katılımdan faydalanabilmesi için katılımı yönetmesi gerekir.
15. Karar vermek sorumluluk almak demektir.
16. Karar vermek risk almaktır. Riskler göz önünde bulundurulmalıdır.
17. Karar verilirken bağımsız olmak önemlidir.
18. Karar verirken pragmatik olmak yani yaşantı ve deneyimleri göz önünde bulundurmak gerekir.
19. Ortaya çıkacak maliyet minimuma indirilmelidir.
20. Uygulanmayan kararların hiçbir değeri olmaz. Uygulanabilir kararlar almak gerekir.
21. Kararın etik açıdan da doğru olduğuna dikkat etmek gerekir (Pehlivan, 1998).
• Karar Vermeyi Etkileyen Faktörler
Algısal engeller, entektüel engeller, kalıplanma, aşırı koruyuculuk. Bu dört madde karar vermeyi önemli şekilde etkiler.
• Karar Verme Teknikleri
Vroom’a göre dört farklı teknik model vardır. Kişisel, dayanışmacı, grup ve yetki devrine dayalı modeldirler. (Güçlüol, 1985).
Karar verirken diğer yaklaşımlardan geleneksel yaklaşım, rasyonel karar verme, beyin fırtınası (brain storming), karar ağacı analizi (K.A.A) gibi yaklaşımlar da kullanılmaktadır. Karar ağacı analiz yöntemini uygulayarak; karar verme durumunu modelleme ve her bir seçeneğin faydalılık değerlerini dikkate alarak karar verme söz konusudur.
Mehmet Birekul, 2015
