Eğitim-Öğretimin Kalitesi Öğretmen Kalitesinin Önüne Geçemez !
Eğitim-Öğretimin Kalitesi Öğretmen Kalitesinin Önüne Geçemez !
- yüzyılda bilgi toplumlarına ait eğitim sistemlerinin hepsinde eğitim kalitesini geliştirme ve hedeflere sürdürülebilir bir ortamda devam edebilme yeteneğini belirleyen ve bu konuda üretkenlik niteliğini ortaya koyan en önemli ve profesyonel unsur sistemi omuzlarında taşıyan öğretmenlerdir.
Sistem üzerinde yapılan değişimlerden menfi veya müsbet gelişmelerden toplumun tamamının etkilenmesi kaçınılmazdır. İçinde yaşanılan mevcut toplum içerisinden kopup eğitimin gelişimi ve eğitimde kalite gelişimi adına inovatif teklifler geliştirebilmek için sarf edilen çabanın sonucunda elde edilen dönütler yine öğretmenlerin bilgi ve tecrübelerinden etkilenir.
Eğitimin kalitesi ile ilgili yeni bir form geliştirmek mi yoksa eskiyi yenileyerek reform hareketine dahil olmak mı eğitim kalitesinin ivme kazanmasına sebep olur? Yine eğitimin kalitesinin gelişimi mevcut eğitim sistemi içerisinde sahada bulunan öğretmenlerin dahil olmasıyla mı yoksa sahaya yeni yüzlerin girmesiyle mi gerçekleşebilir? Eğitimde kalitenin ölçütü ve ölçüsü ne olmalı ? IEA’nın ( International Association for the Evaluation of Educational Achievement) ‘ın bir projesi olan Timms’in Öğrencilerin matematik ve fen alanlarında kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine yönelik bir tarama araştırması- (Trends in International Mathematics and Science Study) dört yılda bir araştırma taramasına mı veya son günlerde herkesin muhtemelen duymuş olabileceği kısa adı PISA olan OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development – “Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü” veya “İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı” olarak bilinen uluslararası bir ekonomi örgütü) tarafından her üç yılda yapılan (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı – Programme for International Student Assessment)değerlendirme araştırmelerı bizim için yeterl olacak mı?Bu değerlendirmelere katılmak bizim eğitim sistemimizde ne gibi pozitif değişimlere yol açacaktır?
Hiç şüphe yok ki yeryüzünde geliştirilmiş hangi sistem içerisinde hangi değerlendirme ölçütünü kullanırsak kullanalım, işin esasında kendi milli eğitim yapısında gelişimi omuzlayan öğretmenlerin kalitesi tüm bu araştırma ve değerlendirme birimlerinin önünde olacaktır. Hiçbir eğitim sistemi kendini oluşturan öğretmenlerin kalitesinden daha yüksek kalitede olamaz.
Bilgi çağında genelde toplumların özelde bireylerin gelişmişlik, yeterlik ve yetişmişlik seviyeleri, o toplumda görevli ve yaşayan öğretmenlerin seviyelerinin üzerinde olamaz. Dolayısıyla öğretmenler sosyallik, psikoloji, uyum, akademik gelişim, iletişim ve insani vasıflar bakımından toplumun eğitim ve kültür yapısını direk etkileyen unsurlardır. Öğrencilerinin idolü olma, rol model olma, rehber olma gibi öğrencinin gönül telini bizzat titreten özellikler mesleki bakımdan da sadece öğretmenlere aittir.
Ana sınıfı yaşından itibaren ergenliğe kadar tüm gelişimlerde ve ergenlik süresi içinde kişilik gelişimlerinin ekseninde öğretmenler vardır. Öğrencilerin bütün genel gelişimleri esnasında öğretmenin öğrencisine karşı uyumlu tutumu, özgün yaklaşımları, değer verici davranışları öğrencinin olmak istediği veya içinde sakladığı potansiyeli ortaya çıkarır. Bu potansiyel toplumun eğitim ve kültür geleceğinin kalitesinin temelini oluşturur. Öğretmenlerin mesleki yeterlikleri ile bu yeterlikleri kuşatan dış faktörlerin ortak etkisi, toplumsal geleceğimizi ve hafızamızı şekillendirir.
Öte yandan insanlık tarihi boyunca toplumlar kendi hükümranlıklarını diğer toplumlar üzerine eğitim yoluyla yapmanın gayreti içerisinde toplumu yapılandırma, şekillendirme, itaatkar kılma, dini ve ideolojik gelişimlerini elde tutma niyeti ile var olma mücadelesi vermişlerdir. Bu mücadelelerinin temel taşı olan eğitim ve kültür elçilerini diğer adıyla misyonerlerini kendi beklenti ve kalıplarıyla yetiştirmeleriyle diğer toplumlar üzerine baskı, iç dinamizm ve sömürge düzeni kurabilme kabiliyetlerine ulaşmışlardır. İngiliz, İspanyol ve Portekiz gibi sömürge devletlerinin sömürgecilik anlayışlarında en kaliteli davetçileri ve öğretmenleri yetiştirmeleri vardır.
Gelecek nesillerin yaşam eğilimlerinin yerel ve evrensel insanlık normları ile uyumu, bu süreci ne derece kaliteli anladıklarına ve ne kadar iyi yönetebildiklerine göre şekillenecektir. Sonucun kalite göstergesi, öğretmenlerin profesyonel, demokratik, çağdaş, hukuk ve değerler potansiyelini kullanımına göre açığa çıkarak şekillenecektir.
Öğretmenlerin yetişmesinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından oluşturulacak öğretmen yetiştirme stratejilerinin temelinde adalet, üretkenlik, medeniyet ve toplumun değerleri olması elzemdir. Bu bağlamda eğitim ve kültürel adaletin güvence altına alınması, entelektüel gelişme ve araştırmanın teşvik edilmesi, fırsat tanınması, kültürel ve ekonomik rekabet edebilmenin desteklenmesi, uluslararası düzeyde performans geliştirilmesi, öğretmenlik kriterlerinin lisansüstü seviyelere taşınması, sürekli hizmet içi kursların düzenlenmesi, tematik öğretmen yetiştirme stratejilerinin ortaya konması gelecekte toplumu şekillendirecek bireylerin yetişmesinde görev alacak öğretmenlerin en üst seviyede yetişmesini sağlayacaktır.
2015 Pisa kriterlerine göre son değerlendirmelerde genel anlamda daha üst seviye ve eğitim kalitesini yakalamış ülkelerdeki elde edilen bu başarıların sırrının ilk basamağında iyi yetişmiş, niteliği yüksek öğretmenlerin sahada bulunmaları ve eğitim politikalarında söz sahibi olmalarından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Sözün özü; ‘’ eğri ağacın doğru gölgesi olmaz ‘’ demek en doğrusu.
Dr.Mehmet Birekul, 2017
