Eğitim ve Okul Yönetimi -6-
• Yöneticinin Yetiştirilmesi ve Geliştirilmesi
Yönetici geliştirmenin standart bir yolu yoktur ve kolay bir iş değildir. Genel olarak; iş başında öğrenme; yöneticiler görevlendirildikleri işle çalışırken yöneticiliği öğrenirler. Görevler arasında rotasyon; yönetici değişik görev alanlarında çalışır ve kendini geliştirir. Konferans, kurs ve seminer türü etkinlikler; kurum içinde veya dışında düzenlenen etkinliklere katılarak öğrenir. Kişisel gelişmeye yardımcı olma; yönetici adayları kişisel gelişmelere imkan tanınarak ve özendirilerek yetiştirilirler. Kariyer planlama; kişiler mesleki geleceklerini planlayarak yetiştirilirler. Bire-bir eğitim (pear teaching) ; mentörluk veya koçluk olarak bilinen yöneticilerdir. Uzman birisi tarafından yetiştirilirler.
• Lider ve Liderlik
Lider örgüt içerisinde etkileme gücüne sahip olan kişidir. Lider doğru olan şeyleri hedeflerken, yönetici işleri doğru yapmaya çalışır. Liderlik makamdan ziyade kişiliğin ürünüdür. Etkileme, takım oluşturma, örnek olma liderlik özelliklerindendir (Gümüşeli, 2001).
• Liderlik İle İlgili Araştırmalar ve Yaklaşımlar
Rensis,Likert, Michigan araştırmlarında liderleri iş gören- insan yönelimli ve üretim-görev yönelimli olmak üzere iki bölümde inceler.
Ohio araştırmalarına göre görev ilişki yönelimli davranışlar daha yüksek düzeyde etkili olduğu vurgulanmaktadır.
• Yol Amaç Kuramı
Robert House ve Martin Evans tarafından geliştirilen kuramda görev ilişki boyutlar ile liderin izleyenlerin gösterilen amaca ulaştırılması için onları amaca güdülemesini eklemiştir. Bu kurama göre lider duruma göre emredici başarı odaklı destekleyici ve katılımcı davranışlar sergileyebilir.
• Fiedler’in Durumsallık Kuramı
Fiedlere göre liderliğin liderliği, liderin kişisel özelliği ve ortamın yapısal özelliği oluşturur.
• Vroom ve Yetton’nun Normatif Kuramı
Buna göre liderin astlarını karar verme sürecine katma durumuna göre geliştirilmiştir. Etkili liderlik duruma en uygun liderlik davranışını göstermesine bağlıdır (Çelik, 1999).
• Hersey ve Blanchard’ın Durumsal Liderlik Kuramı
Bu kurama göre görev yönelimli ve ilişki yönelimli davranışına grubun olgunluk düzeyi etkilenmiştir. Liderin bir bütün olarak değil her bir bireyi ayrı ayrı olgunluk düzeyinde incelemesini ister.
• Reddin’in 3 Boyutlu Liderlik Kuramı
Görev ve ilişki boyutuna etkililik eklenmiştir.
Mehmet Birekul, 2015